Wat is het?
Myiasis, ook wel madenziekte genoemd, is een aandoening die we regelmatig in de zomer zien bij konijnen, alhoewel het bij elke diersoort kan voorkomen. Het wordt veroorzaakt doordat vliegen, met name de groene vleesvlieg, eitjes leggen in de vacht van het dier.
De vliegeneitjes komen bij warme temperaturen al binnen enkele uren uit, waarna de maden zich een weg banen in de omgeving oftewel door de huid en vacht van het dier.
Wat zijn de klachten?
De maden geven gifstoffen af die het weefsel van het dier laten afsterven. Dit afstervende weefsel eten ze vervolgens op, waardoor er gaten in de huid en onderliggende weefsels kunnen ontstaan. Dit is voor het dier natuurlijk een pijnlijk proces.
Daarnaast kunnen de gifstoffen ook in de bloedbaan komen en zorgen voor sepsis (bloedvergiftiging). Hieraan kan een dier zelfs overlijden.
Hoe stellen we de diagnose?
Eigenaren valt vaak als eerste op dat hun konijn opeens een wond heeft aan de achterkant. Bij inspectie van de huid en vacht zullen vervolgens ook krioelende maden gezien worden.
Soms zijn er ook nog vliegeneitjes te zien; deze zien er uit als kleine witte stipjes vastgeplakt aan de haren.
Hoe kunnen we het behandelen?
Het is bij myiasis van groot belang dat we zo snel mogelijk ingrijpen. De behandeling start met het verwijderen van zoveel mogelijk maden. Hiervoor zijn verschillende methoden, zoals het gebruik maken van pincet en kam of het wassen van de achterkant met (speciale) shampoo. Meestal wordt er ook nabehandeld met een maden-dodend middel als ivermectine of selamectine.
Verdere behandeling is afhankelijk van de ernst van de schade. De meeste konijnen zullen pijnstilling mee krijgen ter ondersteuning. Huidwonden moeten schoon en droog blijven, waarbij we de genezing kunnen bevorderen met wondzalf. In sommige gevallen zijn ook antibiotica nodig.
Konijnen die vanwege het ongemak stoppen met eten zullen gedwangvoerd moeten worden. Daarnaast raden we bij huidwonden aan om uw konijn de eerste periode op kranten of handdoeken te huisvesten, aangezien stro te scherp kan zijn voor de gevoelige huid.
Hoe kunnen we het voorkomen?
Vliegen worden aangetrokken door vieze luchtjes en achtergebleven ontlasting. Daarom is het belangrijk, met name in de warme zomermaanden, dat de achterkant van uw konijn schoon blijft.
Een gebalanceerd dieet en het vermijden van stress kan in veel gevallen plakpoep voorkomen, maar mocht uw konijn toch last hebben van ontlasting in de vacht dan is het belangrijk om dit dagelijks schoon en droog te maken. Ook bij konijnen met incontinentie is het belangrijk om de urine uit de vacht te wassen.
Een extra hulpmiddel is de achterkant van het konijn in te sprayen met speciale anti-myiasis spray; deze weert de vliegen en bevat vaak ook ivermectine om eventuele maden te doden.
Naast het konijn zelf moet natuurlijk ook het hok regelmatig schoon gemaakt worden. Als extra preventie kunt u gebruik maken van horren of een klamboe om te voorkomen dat de vliegen in het hok kunnen komen. Ook vliegenstrips ophangen in de omgeving van het hok kan verstandig zijn.